MATURA 2014

Opracowanie:

Ewa Sankowska

LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO

ROK SZKOLNY 2013/2014

1. LITERATURA

1. Psychika zbrodniarza jako temat literacki. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
2. Nastroje końca wieku. Omów temat, odwołując się do filozofii i analizując wybrane utwory literackie.
3. Chanson de gęste – baśń – fantasty. Przedstaw podobieństwa i różnice gatunków na przykładzie wybranych utworów literackich.
4. Pokora jako jeden z motywów Biblii i wybranych utworów literackich. Przedstaw i omów jego funkcjonowanie.
5. Praojcowie i córki w literaturze wybranych epok. Analizując różne typy relacji i uwzględniając kontekst kulturowy i społeczny, oceń zmiany w sposobie prezentowania motywu.
6. Błazen jako postać literacka. Przedstaw różne kreacje bohatera, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy.
7. Artysta jako bohater literacki. Przedstaw różne kreacje artysty w dziełach dwóch wybranych epok, uwzględniając kontekst historycznoliteracki.
8. Młodość jako okres kształtowania bohatera. Omów zagadnienie, odwołując się do dzieł romantyzmu i współczesności.
9. Motyw syna marnotrawnego w literaturze. Omów różne sposoby funkcjonowania tego motywu, analizując wybrane utwory.
10. Motyw vanitas w literaturze polskiej i obcej. Omów problem, analizując celowo wybrane dzieła z różnych epok.
11. Romantyczny kult jednostki. Przedstaw funkcjonalność motywu w kolejnych epokach literackich, analizując celowo dobrane utwory.
12. O świętego Aleksego i Zamiany do Ziembiewiczów. Omów sposoby funkcjonowania małżeństw literackich w wybranych dziełach.
13. Wiara jako główna wartość w życiu człowieka. Przedstaw, najciekawsze twoim zdaniem, realizacje tego problemu w literaturze różnych epok.
14. Młodzi wobec wyzwań swego czasu. Analizując wybrane dzieła dwóch epok, zaprezentuj postawy młodego pokolenia wobec zastanej rzeczywistości i określ ich przyczyny.
15. Inteligencja i jej rola w społeczeństwie. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie XIX i XX wieku, określ podobieństwa i różnice w nastrojach końca wieku i sposobach mówienia o nich.
16. Literackie wizerunki przyjaźni i przyjaciół. Omów problem na przykładzie celowo wybranych przykładów z literatury.
17. Przedstaw motyw samotności człowieka i sposoby jego funkcjonowania w znanych ci utworach literackich.
18. Estetyka romantyczna. Omów zagadnienie w odniesieniu do wybranych utworów literackich z okresu romantyzmu.
19. Przedstaw różne oblicz rewolucji w znanych ci utworach literackich i omów sposobu ich funkcjonowania.
20. Analizując wybrane utwory, omów wpływ filozofii na literaturę okresu Młodej Polski.
21. Topika baśniowa w literaturze romantycznej i literaturze fantasty. Omów sposób funkcjonowania na wybranych przykładach.
22. Stary człowiek w literaturze. Na wybranych przykładach omów sposoby ujęcia tego motywu.
23. Przedstaw motyw kariery bohatera literackiego odwołując się do przykładów z różnych epok.
24. Tytuł, motto i zakończenie utworu jako klucze do interpretacji dzieł literackich. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z różnych epok literackich.
25. Męska godność jako temat literacki. Omów zagadnienie, dokonując analizy wybranych utworów literackich.
26. Egzystencjaliści i ich sposób pojmowania świata. Omów, odwołując się do wybranych przykładów literackich. Przywołaj kontekst filozoficzny.
27. Podróż jako przygoda i doświadczenie. Przedstaw  motyw wędrówki i sposoby jego ujęcia w wybranych utworach literackich.
28. Obraz szatana w literaturze. Prezentując różne kreacje diabła, określ różnice w spojrzeniu na tę postać.
29. Motywy religijne w fantastyce i mitologii. Dokonaj analizy porównawczej, uwzględniając sposoby ich przedstawienia.
30. Obraz matki w liryce polskiej. Przedstaw i porównaj kreacje bohaterek, odwołując się do wybranych utworów.
31. Problemy etyczne współczesnego człowieka. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie.
32. .Motyw pojedynku w tekstach literackich. Analizując wybrane utwory literackie, przedstaw sposoby funkcjonowania motywu.
33. Duchy, zjawy, wampiry. Analizując wybrane przykłady, określ funkcję istot nadprzyrodzonych.
34. Dworek szlachecki i jego funkcje w literaturze. Przeprowadź analizę porównawczą na podstawie kilku wybranych utworów literackich z różnych epok.
35. Ars bene moriendi w literaturze. Analizując wybrane utwory, przedstaw sposoby prezentowania motywu.
36. „To smutne, że głupcy są tak pewni siebie, a ludzie rozsądni pełni wątpliwości” – Uczyń zdanie B. Russela myślą przewodnią rozważań na temat prawdziwej mądrości życiowej. Odwołaj się do wybranych utworów literackich.
37. Zachwyt, znudzenie, irytacja …. Przedstaw i uzasadnij swój stosunek do wybranych lektur szkolnych.
38. Analizując wybrane dzieła różnych epok, przedstaw literackie fascynacje gotykiem.
39. Od Rolada do Kolumbów… W jakim stopniu ideały rycerskie wpłynęły na kreacje bohaterów walczących o wolność? Rozważ problem w oparciu o wybrane teksty literackie.
40. Świat ludowych wierzeń i wartości oraz jego rola w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
41. Patriotyzm Polaków – mit czy cecha narodowa? Uzasadnij swój sąd, odwołując się do wybranych przykładów literackich.
42. Motyw wyobcowania w literaturze fantasty – omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów literackich.
43. Homo viator w literaturze fantasty - omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów literackich.
44. Sposoby kreowania światów w literaturze fantasty – omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów literackich.
45. Kultura średniowieczna źródłem inspiracji dla współczesnej literatury fantasy – interpretując wybrane przykłady literackie określ zakres i kierunek wpływów.
46. Potwory w literaturze fantasty - omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów literackich.

2. ZWIĄZEK LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI

47. Grób, kurhan, mogiła w malarstwie i literaturze. Omów sposoby prezentowania i funkcjonalność motywu w wybranych dziełach.
48. Orient w literaturze i malarstwie. Omów motyw analizując wybrane dzieła z różnych epok.
49. Motyw Boga we współczesnej literaturze i filmie. Przedstaw różne sposoby ukazywania motywu Boga o określ ich funkcje, analizując wybrane dzieła.
50. Baśniowość w literaturze, malarstwie i/lub filmie. Omów funkcjonalność motywów baśniowych, analizując dzieła dwóch epok literackich.
51. Wpływ filozofii na literaturę i inne dziedziny sztuki średniowiecza. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady.
52. Motyw labiryntu w sztuce. Przedstaw różne znaczenia tego motywu, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł plastycznych.
53. Wschodnie sztuki walki w literaturze i filmie. Analizując wybrane dzieła, określ funkcjonalność motywu.
54. Namiętność w wielkim stylu – miłość w czasach wojen i buntów. Przedstaw problem, odwołując się do literatury i filmu.
55. Symboliczne znaczenie gestów w utworze literackim i dziele malarskim. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych tekstów kultury różnych epok.
56. Fascynacja kulturą Wschodu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Analizując wybrane utwory literackie i plastyczne lub/i muzyczne, wskaż sposób wykorzystywania orientalnych motywów.
57. Wojna jako romantyczna legenda, wojna jako porażająca prawda. Zaprezentuj różne spojrzenia na wojnę w wybranych tekstach kultury.
58. Motyw krzyku i milczenia w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Omów temat, analizując wybrane tekstu kultury.
59. Baśniowe światy w poezji Bolesława Leśmiana i sztuce młodopolskiej. Omów sposoby przedstawiania rzeczywistości, odwołując się do wybranych przez siebie dzieł literackich i malarskich.
60. Jak się buduje nastrój grozy? Porównaj zabiegi artystyczne wykorzystywane przez literaturę i film w wybranych przez siebie tekstach kultury.
61. 50 Zjawiska paranormalne, surrealizm, oniryzm w literaturze i sztuce. Omów temat na podstawie wybranych tekstów kultury.
62. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane przykłady tekstów literackich i filmowych/
63. Malarskie, muzyczne i literackie impresje na temat pór roku. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych tekstów kultury.
64. Funkcje symbolu w malarstwie i dramatach Stanisława Wyspiańskiego. Omów zagadnienie odwołując się do wybranych tekstów kultury.
65. Odwołania doi barokowej wizji świata w literaturze i sztuce XX wieku. Zaprezentuj zagadnienie na wybranych przykładach.
66. Kicz uwodzi. Zaprezentuj swoje stanowisko, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
67. Kultura masowa – dobrodziejstwo czy przekleństwo naszych czasów? Rozważ problem odwołując się do  wybranych tekstów kultury.
68. Fascynacje tatrzańskie w literaturze i sztuce Młodej Polski. Omów temat w  oparciu o wybrane przykłady.
69. Szekspir w kinie. Zinterpretuj wybrane adaptacje dramatów W. Szekspira.
70. Podróż w czasie w literaturze i filmie. Porównaj literackie i filmowe ujęcie tego motywu i sposób jego funkcjonowania.
71. Katedra gotycka jako tekst kultury, katedra gotycka jako temat tekstów kultury. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.
72. Analizując różne przykłady z literatury, malarstwa i filmu porównaj sposoby prezentowania średniowiecznej i współczesnej wizji piekła.
73. Rola scenografii w teatrze elżbietańskim i współczesnym. Omów zagadnienie, analizując wybrane dramaty i ich realizacje pod względem podobieństw i różnic.
74. Przestrzeń domu i jej znaczenie w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Zanalizuj zagadnienie, odwołując się do utworów literackich, malarskich/lub filmowych wybranej epoki.
75. Strój jako element znaczący w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury.
76. Sztuka wobec niewyrażalnego. Symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie – omów zagadnienie analizując wybrane teksty kultury.
77. Motyw zwierciadła w utworach literackich i filmach. Przedstaw jego funkcje, analizując wybrane dzieła kultury.
78. Dawne i współczesne wzorce rodziny. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła literatury XIX i XX wieku oraz film i/lub serial telewizyjny. Przedstaw ewolucję zmian zachodzących w rodzinie.
79. Motyw wędrówki w literaturze i malarstwie. Przedstaw temat w oparciu o dowolne teksty kultury.
80. Motyw śmierci i sposoby jego funkcjonowania w literaturze i sztuce. Przeanalizuj zagadnienie w oparciu o wybrane teksty kultury.
81. Motyw drzewa w literaturze i sztuce. Omów sposoby funkcjonowania motywu odwołując się do wybranych tekstów kultury.
82. Rozdwojenie osobowości jako temat literacki i filmowy. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
83. Zaginiony świat kultury judaistycznej. Omów temat, wykorzystując rózne teksty kultury.
84. Związek fotografii z literaturą i filmem. Omów zagadnienie na celowo wybranych tekstach kultury.
85. Rola wychowawcy w życiu młodego człowieka. Omów zjawisko odwołując się do wybranych tekstów kultury.
86. Różne wizerunki Matki Boskiej w literaturze i sztuce. Omów temat w oparciu o dzieła pochodzące z epoki średniowiecza oraz innych epok.

3. JĘZYK

87. Na wybranych przykładach tekstów propagandowych przedstaw perswazyjne funkcje języka.
88. Błąd językowy jako źródło komizmu. Zanalizuj temat, wykorzystując polskie teksty kabaretowe.
89. Dialektyzacja w tekstach literackich i jej funkcje. Omów zagadnienie, uwzględniając cechy fleksyjne, fonetyczne, składniowe, leksykalne wybranych tekstów.
90. Dawny i współczesny język miłości. Przeanalizuj i porównaj środki językowe pełniące funkcję ekspresywną w celowo dobranych erotykach współczesnych i staropolskich.
91. Nowe kody komunikacji społecznej na przykładzie Internetu i sms-ów. Przedstaw typy kodów i określ ich funkcje, analizując celowo wybrane komunikaty.
92. Komunikacja niewerbalna. Analizując postawy bohaterów z wybranych utworów literackich i filmowych, omów elementy i funkcję przekazu gestykulacyjnego.
93. Istota i funkcje stylizacji archaicznej. Omów problem, odwołując się do wybranej powieści historycznej.
94. Cechy języka wybranej subkultury. Przedstaw zagadnienie w oparciu o zebrany materiał językowy.
95. Ewolucja języka listów. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów z trzech różnych epok.
96. Język instrukcji. Dokonaj analizy wybranych fragmentów tekstów instruktażowych z uwzględnieniem, ich poprawności i komunikatywności.
97. Językowy obraz kondycji człowieka końca XX wieku w twórczości G. Ciechowskiego. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach.
98. Kicz językowy. Przedstaw i oceń zjawisko na podstawie analizy zebranego materiału językowego (np. piosenki disco-polo, wierszyki sztambuchowe, harlequiny itp.).
99. Jak w polszczyźnie odzwierciedla się kultura naszych przodków? Dokonaj analizy zgromadzonego materiału.
100. Język dyskusji czatowych kontekście tendencji rozwojowych współczesnej polszczyzny. Przedstaw i oceń zjawisko.
101. Rola i sposób tworzenia neologizmów w twórczości B. Leśmiana. Omów na wybranych przykładach.
102. Język w twórczości futurystów prymitywistów. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów literackich.
103. Scharakteryzuj język wybranego przez siebie zespołu rockowego. Wyjaśnij zasadność doboru środków językowej ekspresji.
104. Cechy języka przemówień sejmowych. Rozważ problem, odwołując się do wybranych tekstów lub nagrań fragmentów przemówień.
105. Kolokwializmy w poezji i ich funkcje. Przedstaw zagadnienie, przywołując wybrane teksty literackie.
106. W kręgu  onomastyki – najpopularniejsze imiona ostatnich lat. Określ źródła popularności i znaczenie imion.
107. Emocje w języku bohatera literackiego. Przedstaw językowe środki ekspresji w dziełach literackich wybranej epoki.